033==290212==18:00UTC==Positie:=13=27,8N==016=37,7W==Oyster=Creek==

Via een smalle ondiepe kreek van Half Die naar Oyster Creek
Via mangrove kreek van Half Die naar Oyster Creek
De watervoorraad kunnen we aanvullen met de watertap bij Half Die vertelt Alioh. Terwijl Erik diesel haalt vult Ernie de jerrycans en spoelt de was uit. Opeens staat er een boze meneer van de beveiliging voor haar neus die zegt dat er niet zomaar water gepakt kan worden. Hij wil geld hebben, geen probleem zegt Ernie draait meteen de kraan dicht maar negeert hem verder. Als Erik terug is en we onze dinghy inladen zegt de beveiligingsman dat hij 8 euro wil voor de 40 liter water. We verontschuldigen ons dat we niet wisten hoe het water gerelegd was en melden dat zijn prijs belachelijk veel is waarop hij vraagt wat we dan wel willen betalen. "Het gaat er niet om wat we willen betalen maar wat de regels zijn" zegt Erik. Daar heeft de man geen antwoord op want er zijn geen regels en hij druipt af.
Samen met de Horizon zijn we gisteren via de noordelijke mangrove kreek Chitabong Bolon van Half Die naar Oyster Creek gevaren. Omdat de Gabber minder diep stak gingen we voorop. Op de aanwijzingen van de RCC West Africa pilot zoeken we afwisselend tussen midstrooms, bak of stuurboordswal het diepere water op in de geul. Meestal is het dieper dan 3 meter maar bij zijkreken, oversteken of bochten is het even zoeken naar water onder de kiel. Het is een gerustelling dat er een boot achter ons zit, bij vast lopen zijn we dan snel geholpen. De hele tocht is 4,5 Nm en we varen/doen er de laatste 2 uur voor HW over. De kreek is niet meer dan 20 meter breed, we varen continu tussen de mangroves met zilverreigers, pelikanen en ijsvogels.
Op Oyster Creek zien we de boot van Per snel liggen. We gooien ons anker ten zuiden van de I Li in het water, meer ten noorden zouden nog een aantal wrakken onderwater liggen. Al snel komen Per en Ebro in de dinghy aanvaren, we hebben elkaar een paar weken niet gezien dus er is veel bij te praten.
Vandaag hebben we met Ebro (Gambiaan die als nachtwacht op een van de boten past) en Per als gids de USB UMTS dongle (voor internet op de PC) simlock vrij laten maken, een prepaid kaart gekocht voor het lokale netwerk en een goed gesorteerde supermarkt bezocht. Gelijk werden we wegwijs gemaakt in het lokale openbare vervoer, verzamelbusjes DL 10,- pp (0,25 euro) voor transport van Denton Bridge naar Serrakunda en een gele taxi DL 7,-- pp voor vervoer binnen Serrakunda. Altijd handig om tips te krijgen van mensen die er al wat langer zijn.


.

032==270212==12:00UTC==Positie:=13=26,5N==016=34,6W==Half=Die==

Over de inklaringsprocedure in Gambia doen vele verhalen de ronde. In de pilot en in verslagen van zeilers komen steeds geld en de "presents"/"cadeautjes" naar voren waar de officials om vragen. Wij vinden dat altijd ongemakkelijke situaties. cadeautjes geef je aan iemand die je kent, die iets leuks, iets extra gedaan heeft maar niet aan officials die hun werk naar behoren doen. En al helemaal niet als er een soort "moeten" achter zit op de manier van "jij krijgt pas een stempel als je mij ook wat geeft". Met grote argwaan en een lichte geirriteerdheid begonnen we vandaag de inklaringsprocedure.
Gisteren had Erik een dagje mee gelopen met de bemanning van de Horizon en de behulpzame Alioh Gibba van de marine. Vandaag zou hij ons langs de kantoortjes leiden voor de inklaring. Op maandag morgen was het een flinke drukte op alle kantoren, maar met de hulp van Alioh stonden we doorgaands zonder wachten bij de juiste official die bereidwillig meewerkte. Eerst bij immigration langs voor een stempel in het paspoort voor een verblijf van 30 dagen. Daarna door naar customs, hier werd een vragenlijst ingevuld en kopieen van paspoort en de bootpapieren afgegeven, nog even een echtheidsstempel van de Gabber er op en het papierwerk was klaar. Dan door naar de "buitendienst" van customs, deze willen de boot inspecteren, prima loop maar mee is het antwoord. Eh nemen we geen auto/taxi het hele haventerrein over ? vraagt de beambte nog, nee hoor even lopen en dan met de kleine boot naar de Gabber is het antwoord van de marine man en wij knikken instemmig. De Gabber is keurig opgeruimd, van alles (pen, potlood) maar 1 exemplaar in zicht en geen rondslingerende dure of leuke dingen als PC's, fotocamera, geld, zakmes, aanstekers, etc. De beambte doet zijn rondje in de kleine ruimte, vraagt de kastjes te openen en Erik vertelt wat er in zit. Slechts de praktische nautische spulletjes noemt hij op, om duidelijk te maken dat hier niets te halen valt. Het is de official helder, hij gaat verder met het papierwerk en vult de datum, tijd en naam in van zijn inspectie. Hij mompelt nog zacht iets als "no presents for customs ?" maar Erik negeert dit en bedankt voor het invullen van de papieren. Dan klimt hij naar buiten, nogmaals mompelt hij iets binnenmonds als "when there is no present then I can go". In de kuip kijkt hij nog met een vragende blik naar Ernie. Maar die geeft slechts een glimlach retour. We vragen of het zo klaar en geregeld is en of we de Gambia rivier kunnen opvaren. Ja hoor geen probleem, alles is klaar, immigration en customs en meer is niet nodig. Wij noemen nog iets over een "cruising permit" maar de customs man en de marine man reageren afwijzend, niet nodig, "you are free to go".
Zonder "presents" of geld te moeten betalen zijn we binnen 2 uur tijd door de inklaringsprocedure. Inderdaad Gambia "The smiling coast of West Africa".
Gambia gastenvlag en inklaringsvlag in het wand van de Gabber
Gambia Navy, erg vriendelijk en behulpzaam


.

031==260212==12:00UTC==Positie:=13=26,5N==016=34,6W==Half=Die==

Zeemeerval
Zee vissen vanuit een piroque
De tocht van de Casamance naar Banjul duurde 31,5 uur en op het log schreven we 111Nm bij. De heersende wind was te noordelijk om al kruisend te zeilen en een beetje voortgang te maken in de gewenste richting. Met de motor rustig bij we kwamen voor kort voor zonsondergang aan bij de inloop van de Gambia rivier. Onderweg was het rustig met vissers en hun vistuig. s-'Nachts was het donker door het ontbreken van een maan en wat je niet ziet is er niet lijkt dan een geruststelling.
Nabij de Bijol Islands, dichtbij de kaap van Banjul, kwamen we weer veel zeegaande piroques tegen. Een aantal was druk bezig om de netten binnen te slepen op de handkracht van de voltallig bemanning terwijl een tweetal zorgt voor het hozen van het binnenkomende water. De piroque hangt dan angstig schuin in het water en je ziet de vissen al in het net spartelen. Andere piroques waren nog opzoek naar een school vis. Voor op de punt een paar man op de uitkijk, in het midden van de boot een stuk of 10 man wachtend tot het net overboord kan, achterin de stuurman die een simpel roer bediend terwijl een 15-30 pK buitenboord voor de voortstuwing zorgt.
Twee jonge vogeltjes (Quelea quelea - red billed quelea ?) vonden de Gabber als toevlucht, ze bleven bij ons tot op de ankerplaats. Pas de volgende morgen vlogen ze weg om de oever te bereiken. Helaas was er een zo uitgeput dat ie zelfs deze laatste honderd meter niet kon overbruggen en viel in het zeewater.
Gister avond kon pas om 20:30 kon het anker er in. Met de schijnwerper zochten we de juiste plek en konden zo onverlichte geankerde marine schepen, wrakken en vervallen steigers goed ontwijken. We liggen nu bij "Half Die" tegenover de marine. Een van de marine mannen zorgt voor transport naar de oever en begeleide de bemanning van de andere nederlandse boot (Horizon) die hier ligt zaterdags langs de immigration, havendienst en douane. Morgen gaan wij de kantoren langs.
De wijk waar we tegenover liggen dankt zijn naam "Half Die" aan een cholera epidemie in 1869 waarbij de helft van de bevolking om kwam.


.

030==240212==19:00UTC==Positie:=12=43N==016=53,2W==Atlantic=coast=Senegal=

De ochtend brengen we hevig schommelend, door de wind tegen tij situatie, achter ons anker door. Bij de eerste signalen van kentering gaan we anker op, het zicht is niet geweldig omdat er veel zand in de lucht zit. Zelf vis vangen lukte niet op de heen weg, op de terug weg maken we het ons gemakkelijker. Met het laatste Senegaleze geld kopen we op zee van een passerende visser 2 flinke vissen. Ze zien er uit als meervallen, maar dan de zoutwater variant en een doorn op de rug. Ze worden aan vislijnen gevangen, die waarschijnlijk een nachtje uitstaan met aas aan haken. Het zijn typische bodem eters, de ruime bek zit aan de onderkant en ze hebben baarddraden om de bodem af te tasten. De weinige graten zijn meer benig dan graat, achter de kop zit een vlezig lijf met een stevige ruggegraat. We knippen eenvoudig filet stukken langs de zijkant van de ruggegraat. Daarna deppen in grove maismeel en wat kruiden en dan bakken in een laagje olie. Pas als de vis vanzelf loskomt van de pan omdraaien. Met de lunch eten we een vis de andere bewaren we voor morgen.
We zijn inmiddels al een paar uur onderweg en varen scherp aan de wind. De koers is niet belopen dus maken we slagen naar noord toe. Met een snelheid van 3-4 knoop op het log is de verwachting dat we morgen pas in de namiddag kunnen ankeren nabij Banjul. Hopelijk draait de wind vanacht zodat we een beter belopen koers kunnen voeren.
Zeemeerval



.

029==230212==21:00UTC==Positie:=12=34,8N==016=42,9W==Casamance==

Om 8.45 gaan we ankerop, tot 9.30 op de motor want vanaf dan komt er pas, zoals gewoonlijk, de wind. Om 11.45 lopen we nog maar 0,5 knoop omdat de stroom te sterk tegen staat. Plons, het anker er in en tijd voor een filmpje en wat eten. 14.30 staat de eb weer door, jammer genoeg is het inmiddels, ook weer als gewoonlijk, windstil dus verder op de motor. Dichter bij de kust komt er weer genoeg wind en gaan we verder op de fok.
We zien in de verte een speedboot met blanke toeristen in volle vaart rondjes draaien, dichter bij gekomen zien we dat ze om een school dolfijnen draaien. Of de dieren het prettig vinden is de vraag maar ze springen het water uit en wij kijken mee met de show. Als ze vertrokken zijn worden we van achteren benaderd door een speedboot, vijf man er in. Ze komen, ook al in volle vaart, naar ons toe. Uniforms, mitrailleurs en een zender, dat maak je in Nederland toch niet mee. Het is de Marine en ze willen onze papieren zien. Waar we vandaan komen, waar we naartoe gaan en hoelang we al in Senegal zijn. Alles is in orde, ze wensen ons een goede reis. Ernie roept nog "maak een foto", maar dat vindt Erik geen goed idee.
Bij de monding van de Casamance gaat het anker er voor de nacht in, morgen om 12.30 UTC is het hoog water en ook hoog tijd om na 2 maanden afscheid te nemen van Senegal. Morgen zetten we koers naar het noordelijker gelegen Gambia, 86 mijl te gaan.
Dolfijnen op de Casamance



.

028==220212==21:00UTC==Positie:=12=35,5N==016=23,9W==Casamance==

Zons ondergang op Casamance
Stilte, af en toe een zuchtje wind, samen met het afgaand tij goed voor 1 a 2 knoop vaart waarmee we achter ons fok de rivier afzakken. Over bakboord zien we een paar honderd flamingos fourageren, heel veel grote kwallen passeren links rechts van de boot, steeds springen er vissen uit het water. Op de stuurboords wal staat een schamel afdakje waar een visser overnacht. We zien hem niet maar horen hem zingen, geluid over water draagt ver, we genieten nog lang van zijn zang.
Om 18.30 zoeken we een ankerplekje, we naderen voorzichtig de wal, hoewel we steeds dichter bijkomen gaat de diepte van 7 naar 9 meter. We durven niet nog dichter bij te komen want misschien loopt de oever wel heel stijl op. Dan maar in 9 meter diepte het anker er in. We liggen voor een slaapplekje van een visser zien we. Hij duwt net zijn boomstamkano het water in, zwaait vriendelijk naar ons en peddelt weg. We eten in de kuip en installeren ons daarna met verrekijkers aan dek. Heel veel witte reigers, vijf vissende en ruzie makende ijsvogels, een yellow billed stork (een ooievaar met een gele snavel), lepelaars, purper en zilver en blauwe reigers, een afrikaanse aalscholver, van hem zie je alleen zijn lange nek boven het water uitkomen, het heeft meer weg van een slang die zich op richt. In het nederlands wordt hij ook wel slange hals vogel genoemd. Opeens zien we op de oever twee gekke beesten lopen, Erik denkt een otter of een mangoose. Ze lopen op vier korte pootjes , hebben een spitse snuit, de lengte van een middelgrote hond en een staart als een Varaan, maar dan in verhouding met zijn lengte.
Nadat de zon onder gaat wordt het snel donker, we zitten nog steeds in de kuip te luisteren naar de geluiden van krekels en vogels. In het donker komt de visser al zachtjes zingend terug gepeddeld, wat een wonderlijk leven,denken we, zo helemaal alleen. Maar wat een heerlijk plekje.



.

027==220212==13:00UTC==Positie:=12=35,4N==016=16,5W==Ziguichor==

We maken ons klaar om de Casamance weer te verlaten, ons hoofddoel een stempel in het paspoort is gelukt. De pilot vermeldt dat dit in een kantoor in de stad kon gebeuren. In het halletje zat een jonge man met een duidelijke opdracht, "zorg dat niemand me lastig valt". Dus werden we weggestuurd want hier was het niet, "ga maar naar het consulaat". Op straat ontmoeten we Louis en Marie die ook nog naar een stempel op zoek zijn. We spreken een politie man aan voor het politie bureau, in het politie bureau worden we vriendelijk doorverwezen naar het kantoortje waar we weggestuurd waren. Een tweede poging brengt ons een deur verder. Een keurig airco kantoortje, TV aan, druk aan het werk achter de PC, goed in de kleren en gelukkig spreekt de official ook engels. Voor een stempel moeten we naar het vliegveld. Als ik mijn verbazing uitspreek, omdat we toch per boot gekomen zijn, krijg ik uitleg: "ik ben de baas van dit kantoor en als ik zeg dat het zo is, dan is het zo'. Tja, daar kan ik als domme toerist weinig tegen in brengen en bedank hem vriendelijk voor de informatie. In het halletje spreken we onderling op verbaasde toon maar worden door de jonge man verzocht minder lawaai te maken. Met de taxi gaan we naar het vliegveld, zien we gelijk weer wat meer van Ziguinchor. Daar krijgen we zonder problemen een stempel in het paspoort en natuurlijk wordt er weer een papier ingevuld met van alles over de boot.
Nu we toch in de buurt van Alliance Franco-Senegal zijn nemen we een kijkje en drinken wat in de tuin annex restaurant. Gelukkig hebben we een reserve bijboot waarmee we naar de kant zijn gegaan, als we terug aan boord komen zien we dat de lijm van de schoenmaker die we gebruikt hebben om de Dinghy te repareren niet gewerkt heeft. Op aanraden van een franse zeiler gebruiken we sicaflex voor de reparatie omdat er in Senegal-Ziguinchor geen goede lijm te koop is. Deze tweede poging lijkt succes voller.
Bij hotel Kadiandoumagne vullen we de water voorraden weer aan. Dit kan tussen 10:00-11:30 en 15:30-17:30, dan heeft het bedienend personeel van het restaurant tijd om te helpen. Ook kan je er tegen vergoeding douchen of het zwembad gebruiken. En ze hebben Wifi, dus op ons Picasa album staan weer nieuwe foto's.
Hotel Kadiandoumagne, met uitzicht op de Gabber
Bijboot lek op de dinghy steiger Alliance Franco Senegal Reserve bijboot



.

026==190212==18:00UTC==Positie:=12=35,4N==016=16,5W==Ziguichor==

een van de vele winkeltjes op de markt
wever en weefgetouw
onze shoarma tent
In de ochtend zijn de temperaturen aangenaam om te wandelen. Vanaf de rivier zijn we over de met asfalt verharde wegen naar het centrum van Ziguinchor gelopen. Op de gezellig rommelige drukke markt Marche Saint-Maur-de-fosses liggen bij de groenteafdeling uien, tomaten, witte kolen, aubergines, wortelen en sperziebonen, retisch, kleine preitjes en bosuitjes en een of andere sla. Heel soms zijn er courgettes en we zagen nu ook een stukje pompoen van bedenkelijke kwaliteit. Veel stalletjes met alleen maar sinaasappels of alleen pinda's te koop. Deze laatste worden in piepkleine plasticzakjes te koop aangeboden. Het zijn allemaal vers produkten uit eigen land, uitgestald door tientallen vrouwen op een doek op de grond. Na de markt zoeken we het gebouw van de Allicance Franco-Senegal dat helaas op zondags gesloten bleek te zijn. Via de ruim opgezette wijken Boucotte centre, quest en nord lopen we retour naar de oever van de Casamance. We paseren een drietal handwerkslieden die in de schaduw van een mango boom met kleine weefgetouwen aan het werk zijn. Vol bewondering kijken we naar hun werk, vanuit schier oneindig vele lossen draden maken ze via het strak gespannen weefgetouw zwart/wit geblokte stof.

Onderweg zien we verschillende posters van de verkiezingstrijd die gaande is in Senegal. Een groep jonge jongens op skates delen posters uit van een vrouwelijke kandidaat. Het is Dioma Diakhata, een bekende stylist en mode ontwerpster, ze doet voor de "partij van werklozen" en "beweging voor democratie" een gooi naar het presidentschap. Niet veel later komen we haar in het echt tegen. Zwaaiend vanuit een luxe auto en omringd door lijfwachten. Voor en achter haar een groep van enthousiaste jonge campagne medewerkers op de fiets met frisse witte T-shirts met haar foto er op. Ook wij krijgen een pamflet uitgedeeld, op de foto is ze duidelijk jonger dan in het echt, het is en blijft politiek.

Bij onze favoriete shoarma tent eten we een broodje. Erik neemt een foto van de uitbater en vraagt of hij er een van ons wil maken. Oeps, dat was waarschijnlijk de eerste keer dat de beste man een foto-camera in zijn handen had. We hebben een foto, beetje onscherp, maar een mooie herinnering.
Terug bij de bijboot zien we dat hij volledig leeg gelopen is. Een lijmnaad van de tubes heeft over 20cm geheel losgelaten. Gelukkig kunnen we met Louis van de Butterfly meevaren en ook de franse buurman met dinghy en buitenboord komt te hulp. Echter zijn boot is ook lek, op twee punten in de vloer stroomt het water naar binnen en een van de tubes heeft een gevaarlijk opzwellende plakker die al sist. Met onze bijboot op sleeptouw weten we, met kletsnatte voeten, bij de Gabber te komen. Via de schoenreparatie meneer hebben we lijm gekocht en inmiddels ligt de bijboot geplakt en al aan dek.
pamflet Wade grafitti voor Macky pamflet Tanor
pamflet Mouleen verkiezingstournee Mouleen



.

025==170212==18:00UTC==Positie:=12=35,4N==016=16,5W==Ziguinchor==

Louis en Marie van de Butterfly waren over land een paar dagen naar Gambia vandaar dat ze niet thuis waren. Inmiddels hebben ze ons weg wijs gemaakt in Ziguinchor, het toeristenbureau, een echte supermarkt en wat tentjes voor eten en drinken. Gisteravond gingen we een biertje drinken, wij dachten in een bar aan de waterkant verderop in de straat. maar het was bij Cher Liliane een tentje dat meer op een gewoon woonhuis leek en dat wat verder van de verharde weg en drie keer de hoek om was. Zoiets vind je niet zelf. De bediening was door Liliane die in een rolstoel zit. Een stoeltje extra pakken en tafeltjes verschuiven was geen probleem voor haar evenals de bediening doen. Indrukwekkend met het gemak en het gewoon doen waar mee alles gebeurde. Later op de avond lopen we door naar de lokale variant van de shoarma tent voor broodje gebakken ui en vlees.
We zitten duidelijk een stuk meer het binnenland in dan we gewend zijn. De temperaturen stijgen dagelijks naar boven de 30 graden en anders dan aan zee is er geen verkoelende wind. De warme maaltijd hebben we al een keer naar het middag uur verplaatst zodat we de kajuit niet nog een keer warm stoken met koken en afwas zo voor het slapen gaan. Ook gebruiken we nu de klamboe tegen de muggen die in de avond komen. De klamboe hangt over de bimini en schermt de hele kuip af. Hierdoor kunnen we de kajuit 's-nachts open houden en zelfs tot laat in de avond in de relatieve koelte buiten zitten.
Het is verkiezingstijd in Senegal. De zittende president, 85 jaar, wil voor een derde termijn gaan en daar is niet iedereen blij mee. Het hotel waar we tegenover liggen was gisteren de uitvals basis van campagne activiteiten van een van de president kandidaten. Grote auto's, geluidsinstallaties, campagne medewerkers in T-shirts met portret, en we meenden zelfs de kandidaat zelf te zien, er liep tenminste iemand die aardig op het portret van de T-shirts leek. Geen idee waar de politieke strijd in detail over gaat en wat de kandidaten voor hebben met Senegal. Maar het is bijzonder om democratie en verkiezingen op zijn Afrikaans van dichtbij te zien.
Voor de oplettende ogen is meer te zien. In Dakar zagen we al propaganda voor de militairen die Senegal mijnen vrij proberen te maken. Hier in het Casamance gebied schijnen ze langs de weg te liggen. Ook zijn hier verschillende hulp organisaties actief als UNAID, Rode Kruis, etc.. Ze zijn herkenbaar aan hun witte 4WD auto's met luxe uitstraling en antenne sprieten. Deze verkiezingsperiode is ook de gelegenheid voor de afscheidingsbeweging in de Casamance om van zich te laten horen. In december en onlangs waren er aanslagen tegen lokale militairen. Dat geeft een wat andere kijk naar de militaire pick-up's met zware mitraillieurs die gisteravond voorbij reden. Maar reizend over het water zoals wij doen ontgaat het meeste je. De politieke strijd en meningsverschillen zijn onderling. Wij blijven graag geziene toeristen.
We nemen de warme maaltijd als lunch, 1,5kg garnalen en een fris wit wijntje
Louis en Marie komen op de koffie



.

024==150212==18:00UTC==Positie:=12=35,4N==016=16,5W==Zinguichor==

Veerdienst Dakar-Ziguinchor
Na een nachtje over nabij Ariandaboul op de rivier de Casamance liggen we sinds gister namiddag op de ankerplaats bij Ziguinchor. De hele tocht op de Casamance is circa 35Nm en het is wel zo gemakkelijk om alleen te varen als je de getijde stroom mee hebt. Beide dagen varen kwamen we veel dolfijnen tegen. Ons nachtje over bij Ariandaboul was temidden van een groep van 32 pelikanen en een hoop spartelende vissen. Er sprongen er zoveel het water in en uit dat het een geluid gaf als van een kabbelende beek. Het leek er op alsof de Gabber in het favoriete fourageer gebied van de pelikanen lag, alhoewel we ze niet veel hebben zien eten. Op onze tocht naar Ziguinchor passeerden we ook het "Iles aux Oiseaux' (eiland met de vogels) dat zijn naam eer aan deed met onder andere meer dan 500 flamingo's. De vaargeul was wat ver weg van de roze gekleurde steltlopers, maar met de verrekijker was het een mooi uitzicht.
Vanmorgen kwam de veerpont uit Dakar langs varen. In 2002 plaatste deze veerpont zich als tweede op de bedenkelijke lijst van meeste slachtoffers tijdens een zee ramp. Van de 1860 passagiers overleefden er het slechts 64 toen de boot omsloeg voor de Gambiaanse kust.
We maken gebruik van de drijvende steiger van hotel Kadiandoumagne, wat letterlijk een hoop gemodder scheelt tijdens laagwater als we bij het, uit de pilot, bekende hotel Le Perroquet zouden aanmeren. Voor ons ligt de Butterfly van Louis en Marie die we nog vanuit Dakar kennen, helaas zijn ze niet "thuis".
Zeilende piroque     Zeilende piroque     Landingsplaats voor de bijboten



.

023==130212==04:00UTC==Positie:=12=41,5N==016=55,5W==Banc=du=Large==

Nog voor zeven uur 's-morgens was het anker op. Met de laatste stroom mee varen we, met behulp van de GPS in "track back" mode, door de diepere getijde geul de Marigot de Gokhor uit naar het ruimere water van de Saloum monding. De GPS slaat in zijn geheugen de gevaren tracks op. Via de optie "track back" maakt de GPS automatisch een serie waypoints aan, zet deze in een route en terug varen over precies hetzelfde spoor als de heen weg is dan eenvoudig. Maar let op dit werkt alleen als de gevaren track nog in het geheugen zit. Als we langere tijd op anker liggen gebruiken we de GPS ook als "anker alarm". Hierbij gaat er een alarm af als we teveel van positie veranderen, door bijvoorbeeld een krabbend anker. Na een paar dagen op anker zit het geheugen vol met posities van rondom de ankerplek, de laatste 1024 posities worden onthouden en om de 5 minuten worden de posities opgeslagen.
De gehele geul was dieper dan 2 meter tijdens het laagwater dat wij er doorheen voeren. Maar ja je moet natuurlijk wel eerst weten waar de geul ligt. De pilot (RCC West Africa) is hiervoor helaas niet de beste bron, regelmatig is de informatie verouderd. Ook de digitale en papieren kaarten hebben oude informatie, de beste en meest recente navigatie tips komen van de lokale vissers die dagelijks in deze gebieden varen. Later zullen we onze gevaren tracks in de Saloum, Casamance en Gambia op onze site zetten zodat andere zeilers deze kunnen gebruiken. Als navigatie programma gebruiken we OpenCPN, hierin kunnen makkelijk de routes als gpx bestanden worden ingelezen. En voor de liefhebbers is er het programma GPSBabel hiermee kunnen de tracks naar bijna willekeurig ieder ander format omgezet worden.
We varen afwisselend op zeil en motor over een rustige zee. De hoeveelheid visstaken en boeien vallen mee en we zien de gehele tocht piroques met vissers. De zee is hier tot circa 10 Nm uit de kust slechts 10 meter diep en dat zijn waarschijnlijk aantrekkelijke visgronden. Ook 's-nachts blijven er piroques rondom ons. Ze zijn schaars verlicht, soms zien we het open vuur van de kleine BBQ die ze bij zich hebben om iets warms te drinken of eten te maken. Gelukkig zijn ze makkelijk wendbaar en we lijken geen last van elkaar te hebben.
In de vroege ochtend komt de maan op en deze verlicht de horizon van achter een gebroken wolkendek. De temperatuur is een koude 23 graden en er hangt wat vochtigheid in de lucht. Met 3-4 knoop op het log schommelen we de nacht door richting uiterton van de Casamance. Daar komen we dan met daglicht en inkomend water aan is de verwachting.
Gabber op anker in Marigot de Gokhur
Onderzeil met verlichting van de maan



.

023==110212==18:00UTC==Positie:=13=54,5N==016=43,5W==Marigot=de=Gokhor==

Ernie krijgt haar sjaal als hoofddoek opgeknoopt
In de ochtend gaan we naar "No Stress" om te zien wat de dag brengt. Wat ons betreft Dionouar bezoeken en een maaltijd. Momo heet ons welkom, hij wil van zijn tent een bekender restaurantje maken en op termijn een kleine lodge. Al snel staan we binnen in zijn hutje waar, hoe kan het ook anders, soeveniers te koop zijn. Met charme weet hij ons in te palmen en we openen zijn business als "eerste klanten". We gaan met zijn piroque naar de overkant van de kreek om Dionouar te bezoeken. Regelmatig gaan we een huis binnen om familie te groeten. Stenen huizen, plavuizen vloer, kale muren, matras in de hoek, veel meer is het allemaal niet. Ook een aantal cooperaties van werklui en vrouwen van het dorp met toeristen spul prijst hij aan. Een vrouwen project waar oesters gekookt en gedroogd worden bezoeken we wel en met meer interesse. In alle huishoudens en projecten blijft bijna ongemerkt geld van ons achter. Het gaat, voor ons, om kleine bedragen maar het zijn alles bij elkaar wel veel adressen. We kopen een zak snoep met 50 lollies die in een mum van tijd verdwenen zijn naar de kinderen rondom ons. We vragen naar de kruiden en spulletjes voor het eten. Ze worden gekocht, maar met een flinke fooi merken we, want een van de dames blijft maar zakjes aangeven terwijl Momo zegt dat het zo wel goed zit. Het is voor het eerst dat we ons zo op sleeptouw laten nemen, doorgaands doen we dit soort uitstapjes zelfstandig.
Terug bij "No Stress" wordt er aan het bereiden van de maaltijd begonnen. Voor ieder 2 flinke vissen, rijst, een saus van ui, flink wat mosterd, peper, piment, citroensap of tamarinde wat water en boullion krijgen we geserveerd met een koele drank van de Baobap vrucht. Het smaakt prima, in een relaxte sfeer en een mooi uitzicht. Om de dag af te sluiten en te weten waar we aan toe zijn vragen we om de kosten. Als het allemaal redelijk is willen we graag een weekje blijven. Momo begint met dezelfde insteek, hij wil een prijs afpreken voor 5 dagen met twee maaltijden per dag. We zeggen dat een maaltijd wel genoeg is, want het was een flink bord vol. OK, no stress, CFA 15.000,-- per persoon. We vragen bevestiging van de hele rekensom, 5 dagen, 2 personen, voor CFA 15.000,- ? Wassa, die het eten verzorgde, zegt wat tegen Momo. Nee, nee het is CFA 15.000,-- per dag voor 2 personen. Spraakverwarring, taalbarrieres, frans, engels en lokale taal gaan door elkaar. We maken duidelijk dat we dat echt niet kunnen en willen betalen. Een luxe restaurant kost CFA 4.000,- en dit is echt wat anders. Wij zijn gewend zelf te koken of eten in tentjes voor CFA 500,- tot max CFA 1.000,- per persoon.
Jammer want we hadden een week zaken kunnen doen en we hadden een positief verhaal kunnen vertellen over "No stress" melden we nog. Helaas als dit je prijs is eindigt het hier. Eenmalig CFA 10.000,-- (15 euro) betalen we en Erik laat zijn lege portemonnaie zien.
Morgen anker op en weer verder.



.

022==100212==22:00UTC==Positie:=13=54,5N==016=43,5W==Marigot=de=Gokhor==

Met een stuk minder zelf vertrouwen dan dat we de Marigot de Ndangane invoeren gingen we vandaag stroom afwaarts. De GPS hadden we geladen met waypoints, het PC-scherm toonde de gevaren route die diep genoeg was gebleken tijdens de heenreis en de diepte meter werd nauwlettend in het oog gehouden. Na 1,5 uur langzaam varen waren we weer in het diepere water van de Saloum. Voorzichtig zoeken we een weg naar een ankerstek bij Dionouar, het liefst in de beschutte Marigot de Gokhur. Als de diepte meter wederom 2 meter en minder aanwijst vinden we het genoeg, retour naar dieper water en op anker voor de nacht, morgen zetten we koers naar Gambia besluiten we.
Na een uurtje komt er een piroque voorbij die we vriendelijk begroeten en mee aan de praat raken. Het is Momo, op zoek naar zijn vis kooien, hij heeft een restaurant verderop in de kreek, No Stress is de naam. Of hij ons de weg kan wijzen vragen we. Geen probleem, ik kom zo terug is het antwoord.
Inmiddels liggen we op anker tegenover zijn restaurantje. Hebben we de route in de GPS staan, een avondje gezellig zitten kletsen bij het kampvuurtje van Momo en Wasa en samen met hen plannen gemaakt voor nog een paar dagen Senegal. We gaan eten bij restaurant No Stress, mogelijk les krijgen in koken op zijn senegalees, Dionouar bezoeken, in de mangroves kijken naar het oesters plukken en wie weet een begeleide tocht over de kreken binnendoor naar de Bandiala en Gambia.
Momo van restaurant No stress wijst de weg



.

021==090212==18:00UTC==Positie:=14=02,7N==018=41,3W==Marigot=de=Ndangane==

Gabber op anker nabij campement Sakado
De lokale veerdienst bevalt goed. Vandaag toch naar dat dorp verderop geweest om bij de politie post te informeren wat de mogelijkheden zijn voor een "exit" stempel in het paspoort. De taxi rit er heen was erg gezellig. Ernie bij mij op schoot zodat we met 4 personen op de achterbank pasten. Op de bijrijders stoel zaten ook 2 passagiers. In de kofferbak een levende kip en onze jerry cans voor diesel en benzine. Op de heenweg reed de chauffeur voornamelijk links, niet omdat je hier links moet rijden maar omdat er rechts veel kuilen in de weg zaten. Het was een klein ritje, een kwartiertje later waren we al in Fumle.
Op de politie post werden we vriendelijk te woord gestaan, maar helaas het advies was om de stempels in Dakar te gaan halen bij hetzelfde kantoor als waar we de "entry" stempel hadden gekregen, logisch toch ?
Fumle heeft naast wat scholen niet veel te bieden. We bezochten het mangrove project museum dat voornamenlijk bedoeld is om schoolklasjes te ontvangen en dan tekst en uitleg te geven. In hetzelfde gebouwtje konden de kinderen dan ook gelijk informatie krijgen over SIDA, zoals geslachtsziektes hier genoemd wordt. Ja biologie is een breed vakgebied.
Langs de weg kopen we wortelen, aubergine en madam janet (pepertjes). Zoals gebruikelijk krijgen we weer wat extra kadeau, dit keer een worteltje en een madam janet. We vinden het opvallend dat we klederdracht (gevouwen hoofddoeken) en madam janet hier in West Afrika vinden. In Nederland kennen we deze dingen vanuit de Surinaamse cultuur, waarschijnlijk in de slaventijd ook meegenomen vanaf hier.
Op de foto de Gabber op zijn ankerplaats nabij Mar Lodj. Dagelijks draaien we tweemaal van richting door de getijde stroming.



.

020==090212==18:00UTC==Positie:=14=02,7N==018=41,3W==Marigot=de=Ndangane==

De harmattan houdt aan en dat vinden we niet aangenaam. De woestijn wind brengt ladingen fijn stof met zich mee, het zicht is beperkt en het ademhalen is vooral 's-nachts erg onprettig. Je wordt steeds wakker van een verstopte neus en kriebel op de longen. We maken ons op om later deze week koers te zetten naar Gambia. Onze jerry cans voor zoetwater hebben we ingeleverd bij campement Sakado en zijn met de lokale veerdienst naar Ndangane gevaren. In de piroque temidden van de lokale bevolking blijven we lekker droog en kunnen gemakkelijk boodschappen meenemen, de 15 minuten vaartocht voor CFA 250,-- p.p. is aangenamer dan met onze eigen dinghy en nog iets goedkoper ook (bootboy vroeg CFA 1.000,-).
Op de veerdienst treffen we ook Aurlemin (beheerder Sakado) en vragen of hij weet of er dichtbij een imigration office of douane zit om te kunnen uitklaren. Geen idee, probeer de politie post eens in het volgende dorp. Maar waarom al die moeite, in Gambia zullen ze er toch geen probleem mee hebben als je een Senegalees stempeltje mist ? Tja daar zit wat in. Neem iets moois of lekkers mee uit Senegal en je bent vrienden met alle officials was zijn advies. Jammer dat het mango seizoen er niet is, maar ik zal nadenken over een alternatief kado belooft hij.
In Dakar waren we al op zoek naar een "pilo" (vijzel, stampbeker) ter vervanging van onze kleine porceleine vijzel, maar ja afrikaanse gezinnen zijn groot dus de bijhorende keukenmachines ook. Hier in Mar Lodj vinden we een klein exemplaar geschikt voor ons huishouden met de beschamende (naar Senegalese maatstaven) omvang van slechts 2 personen. Regelmatig worden we met ongeloof aangestaard als we melden geen kinderen te hebben. Dat ligt ook in Gods handen krijgen we dan te horen, nee zeggen we dan we wilden ze zelf niet. De immigration officer in Dakar sprak ons zelfs met stemverheffing op een verwijtende toon toe. Een houtsnijder hier aan de oever boodt spontaan aan om onze zoon te zijn, "I consider you as my parents". Het aanbod hebben we afgeslagen, en denken nu na hoe ons ideale gezinnetje er uit ziet voor in toekomstige gesprekken.
Pilo, vijzel klein formaat, de afrikaanse keuken machine

Piroque veerdienst tussen Ndangane en Mar Lodj



.

019==070212==10:00UTC==Positie:=14=02,7N==018=41,3W==Marigot=de=Ndangane==

IJsvogel in de mangrove
Met het nieuws over de elfsteden koorts in Nederland op de wereldomroep besluiten we om ook iets met ijs te gaan doen. Hier geen lage temperaturen dus behelpen we ons met een uitstapje ijsvogels kijken. In de bijboot gaan we met de laatste stroom mee een zij kreek in. In de mangrove bomen langs de oever zitten op mooie uitkijk punten boven stil water regelmatig ijsvogels. Op de foto een mannetje, herkenbaar aan de twee zwarte ringen op de borst.
De wortels van de mangroves zijn onder de hoogwaterlijn begroeid met oesters en mossels. De lokale bevolking oogst deze om te eten. Hier zijn oesters het voedsel van de armen. In de restaurants bij de campements staan ze ook op het menu, maar vermoedelijk tegen meer westerse prijzen.
Sinds gisteren is er weer een harmatan opgestoken. Het zicht is terug tot amper 200 meter en alles wordt bedekt onder een fijne laag stof. Vanacht werden we beiden wakker met een benauwd gevoel van de droge stoffige lucht. De luchtvochtigheid was onder de 25%, buiten verlichte de maan de met stof beladen lucht waardoor het niet echt donker was, vergelijkbaar als met dichte mist in Nederland. Hieronder een foto van de zon rondom een uur of 4 's-middags.

Mangroves     De wortels van de mangrove zijn begroeid met oesters.     De harmatan, woestijn wind met zand, maakt het mistig, zicht tot 200m. Op de foto staat de zon !



.

<b>018==050212==18:00UTC==Positie:=14=02,7N==018=41,3W==Marigot=de=Ndangane==</b

De oost oever van de Marigot de Ndangane heeft een aantal eettentjes en vele kleinschalige resorts die hier campement worden genoemd. Op de rivier varen dagelijks piroques met toeristen. Je kan prima vissen, vogels kijken, van het weer genieten en als je binnen het campement blijft van de rust. Wij hadden in Dakar op de CVD (zeilclub) de beheerders van campement Sakado ontmoet die reclame kwamen maken voor hun tent en sinds we de Marigot de Ndangane zijn opgevaren waren we naar ze opzoek. We konden ze bellen zodat ze een pirouque zouden sturen om de weg te wijzen hadden ze ons nog in CVD verteld. Maar ja we hadden hun telefoonnummer niet.
Eergisteren ontdekten we dat we recht tegenover ze liggen. Sakado ligt niet direct aan de oever, maar achter de eerste bebouwing, zo'n 30 meter verder op de oever. De beheerder, Aurlemin, is een jonge 30-er die na 7 jaren van rondreizen met zijn rugzak hier met zijn vriendin voorlopig is neergestreken. De afgelopen 2 jaar heeft hij vanuit niets zijn eigen huis en een aantal bungalowtjes gebouwd die voor de verhuur zijn. Eenvoudig maar wel voorzien van alle gemakken als douche, toilet, gemeenschappelijke keuken, hangmat varanda en een gemoedelijke ontspannen sfeer. Doelgroep is de rugzak toerist zoals hij zelf was, voor CFA 5.600,- p.p. per nacht (8,40 euro) kan je hier terecht. Wij gebruiken zijn stek voor het aanvullen van zoetwater, een snelle kijk naar onze webmail en een koude cola.
Erik raakte aan de praat met een dame van een van de lokale restaurants die zat te vissen. Ze had al 2 kikkervissen op het droge liggen. Die waren prima voor op de BBQ vertelde ze. Dat moest getest worden. De fuik met de viskoppen erin en een tweetal lijnen met haken en viskoppen gingen overboord. De volgende dag een stevige kikkervis en twee krabben in de fuik, aan de lijnen slechts lege haken. Gistermiddag heerlijk in de kuip zitten BBQ-en, koel wijntje en frisse salade. De kikkervis had twee flinke eierpakketten, vandaar dat ze zo stevig was, samen met de krabben gekookt en het smaakt prima. OK we missen misschien de schaatspret met koek en sopie maar we maken er maar het beste van onder onze omstandigheden.
Sakado lodge
Meisjes in het dorp Mar Lodj


.

017==040212==18:00UTC==Positie:=14=02,7N==018=41,3W==Marigot=de=Ndangane==

Voor de foto's even geduld, onze uploader geniet van een vakantie. Zelf hebben we geen internet opties hier in Ndangane en foto's via de SSB gestuurd worden helaas niet geplaatst door Blogspot.


.

016==030212==18:00UTC==Positie:=14=02,7N==018=41,3W==Marigot=de=Ndangane==

Abdou Kane sleept ons van de zandplaat
Voor iedere vrouw een hut
De "kicks voor niks" en "spanning en sensatie" kregen gister avond weer een vervolg. Wachtend op hoogwater hadden we heerlijk relaxed een filmpje zitten kijken. Met iets te veel zelfvertrouwen en overmoed gingen we in het schemer anker op om een route te vinden naar hoger op de rivier. Hier zijn geen tonnen of sprieten, nuances in de rimpelingen of kleur van het water in combinatie met oeverbegroeing zijn de bakens die we moeten gebruiken. De ondergaande zon maakt het er niet makkelijker op, helaas zijn er geen andere boten op het water die de geul verraden. De eerste bocht weten we te vinden, maar de oversteek naar de andere oever nemen we iets te laat. De diepte meter loopt snel op van 4-5 meter naar 2 meter en ondieper. Ernie neemt gas terug en bij 1,8 m diepte besluiten we te stoppen en terug te gaan. Het is echter al te laat, we deinzen door, kunnen niet bak- of stuurboord uit en zitten vast met 1,2m op de meter. Pogingen om ons zelf achteruit van de ondiepte te lieren door een anker met de bijboot uit te brengen hebben geen succes. Inmiddels daalt het water en vragen we via een hotel-restaurant aan de oever om assistentie. Ondanks dat er vier boten aan hun steiger liggen, waarvan er onlangs nog een arriveerde, wordt er gebeld. Een uur nadat we hulp vroegen in het restaurant komt de gebelde boot uit Ndangane. Het is een piroque met Abdou Kane, lokaal bekend als Abdou Karate. Wij helpen mee door de boot schuin te trekken, Ernie gaat op het puntje van de geheel uitgezwaaide giek zitten en Abdou en Erik hangen a la trapeze boven het water. Het gaat niet gemakkelijk maar we komen los en worden weer in de geul gesleept. Op aanwijzingen van Abdou manoeuvreren we nu in het donker over de geul. Met iedere koerswijziging zie je de diepte meter reageren met meer water onder de kiel, een groot deel van de geul is ruim 3 meter diep.
Abdou vraagt voor zijn service CFA 25.000,- (Euro 37,50), een fair bedrag voor een boot die 's-avonds te hulp komt met 5 personen en 20 minuten moest varen om te komen. We hebben echter niet genoeg cash aan boord, geen probleem, kom het morgen maar brengen zegt Abdou bij het afscheid. De volgende dag in Ndangane vernemen we dat er geen betaalautomaten zijn en de bank die er zit niet werkt met Visa of Mastercard. We moeten naar Mbour, een kleine 70km verderop. We maken van de nood een deugd en genieten van een taxi rit van 1,5 uur heen en 1,5 uur terug door landelijk Senegal. Langs de gehele weg zien we regelmatig dorpjes of nederzettingen. De erven zijn afgescheiden met riet en binnen het erf zijn meerdere hutjes. Veel hutjes zijn al uit steen opgetrokken maar ook veel kleie hutten en rieten daken. In de reisgids hadden we gelezen dat een Senegaleze man meerdere vrouwen mag hebben, maar dan moet ie wel voor iedere vrouw een hut/huis bouwen. Het straatbeeld dat we onderweg zien voldoet helemaal aan deze beschrijving.
Inmiddels is de boordkas weer gevuld, Abdou betaald en komen we bij van een verfrissende zwempartij. Van een passerende visser kopen we vis, morgen krijgen we het wisselgeld terug of gratis vis. We overdenken of we de tocht door de Diamboss en Bandiala wel moeten maken, misschien iets te veel "kicks voor niks".


.

015==010212==18:00UTC==Positie:=14=01,4N==016=42,4W==Marigot=de=Ndangane==

Van Loud van de Rafiki hadden we al gehoord dat de prachtige stoffen waar de vrouwen in west Afrika hun kleding van hebben, in Nederland gemaakt worden, althans de betere kwaliteit met wax techniek (batik) bedrukt. Vanmorgen was het een item op de wereldomroep. Het bedrijf Vlisko dat sinds 1895 bestaat en in Helmond gevestigd is ontwerpt en maakt alle stoffen die we hier zo bewonderen. Dat de fabriek nog niet verplaatst is naar lagere lonen landen is omdat het proces van geautomatiseerd bedrukken van de stoffen op basis van batik techniek erg ingewikkeld is. Ze hebben een archief aangelegd waar naar schatting 350.000 designs zijn opgeslagen. In Arnhem wordt er momenteel een expositie gehouden over het batikken van die stoffen. Misschien een leuk uitje voor wie in Afrikaanse sferen wil komen en niet te ver van huis wil.
Sinds 8 uur vanmorgen zijn we weer onderweg op het fokje de rivier afzakkend. We willen met hoogwater over een ondiepte heen om zo op een zijkreek, de Marigot de Ndangane, van de Saloum te komen. Erik die stuurt neemt een route vlak langs droogvallende platen. Er staan twee flamingo's dichtbij die zenuwachtig worden van ons eventjes klapperende fok. Ze vliegen op en we zien hoe prachtig hun vleugels zijn getekend. Kennelijk horen ze toch echt op die plaat thuis want ze landen er ook weer. En toen opeens, BOEM.....,oeps, foutje, liepen we vast. Gelukkig was het nagenoeg laag water, gauw opzij een anker over boord gegooid en op de lier belegd. Na een uurtje kwamen we weer los. Erik vond het "kicks voor niks" (uiteraard achteraf) en Ernie wel weer "spanning en sensatie" genoeg voor een dag.
Hiernaast een kaartje van de Saloum delta, de rode cirkels is waar we nu liggen, de paarse lijn is wat we gevaren hebben en de veelheid aan zwarte driehoekjes zijn de waypoints van de route die we zuidwaarts willen varen. Vanuit de Saloum nemen we een wantij in de Diomboss en steken door naar de Bandiala en komen dan vlak boven Banjul in de Gambia weer op zee.
Saloum delta in OpenCPN


.