008=280518==09:00UTC==Positie:52=20,28N==005=31,55E==Waterland======================

In de appelbomen in onze tuin zitten tal van spinsels. Niet van spinnen maar van de "spinselmot of stippelmot" (Yponomeutidae malinellus). Als je dichterbij kijkt zie je de rupsjes in het spinsel lopen en hoe ze eten van de verse appelblaadjes. Zodra je het spinsel van de tak probeert te plukken laten de rupsjes zich aan spindraden snel vallen om te ontsnappen. Het spinsel beschermt de rupsen ook tegen vraat door vogels. Het verwijderen van de spinsels is de makkelijkste en beste bestrijdings methode. Wij leggen de zo verzamelde spinsels met rupsjes op de houtstapel als voer voor de koolmees en mussen. Op de houtstapel komen de rupsen wel uit hun spinsel te voorschijn door gebrek aan verse appelblaadjes. Het broedseizoen van koolmezen en pimpelmezen loopt synchroon met de aanwezigheid van stippelmot rupsen. De rupsen zijn een belangrijke voedselbron voor deze vogeltjes. Het is immers eten of gegeten worden in de natuur.
De eieren waaruit de rupsen gekomen zijn zitten al sinds vorig jaar september in onze appelboom. Ze waren goed verstopt tussen de schors van het tweejarig hout en hebben een bruine kleur. De stippelmot is een nachtvlinder, die vliegt in de maanden Juli en Augustus. Je zult ze dus niet makkelijk betrappen op het afzetten van de eieren want dat gebeurt als het donker is.
De rupsen knagen gelukkig slechts 2 tot 3 weken van het malse groen en verpoppen zich dan in een wit spinsel. Zo blijven ze in de boom voor een paar weken en als de zomer goed begonnen is komen de stippelmotten als nachtvlinder uit de poppen. Het liefst zetten ze weer eieren af op de boom waar ze ook als rups begonnen zijn. De schade blijft meestal beperkt voor de boom omdat de rupsen maar korte tijd aanwezig zijn. Vanaf Juni is er nog genoeg gelegenheid voor de appelboom om nieuw blad te maken.

Het is weer seizoen om vlierbloesem siroop te maken. Wij verzamelden een tiental bloemschermen, gewoon het hele scherm afknippen met een schaar. Thuis schudden we dan de insecten eraf en knippen de bloementjes los van de schermsteeltjes. Daarna koken we de bloemen zachtjes gedurende 10-15 minuten in water met suiker. Voor een liter siroop gebruiken we 10 schermen, 1 liter water en 4 volle eetlepels suiker. Na het koken gieten we het nog hete kooknat via een metalen zeef in schone beugelflessen. De beugelflessen maken we schoon door te spoelen met kokend water. Als de beugelflessen vol zijn gaan ze gelijk dicht. Zo is de siroop langere tijd buiten de koelkast houdbaar.
Voor gebruik verdunnen we de siroop met water en voor de frissigheid doen we er een schijfje citroen bij. Op de bodem van de fles verzameld zich het stuifmeel, dus schudden voor gebruik maakt de siroop voller van smaak.
De vijver is weer waterdicht en gevuld ! Na het leeghalen en schoonkrabben met een flinke staalborstel maakte Erik met beton en gaas de grootste scheuren dicht, daarna ging er een laag stucmortel 500 Beamix over de meest verdachte plekken. Tot slot smeerde hij de hele vijver af met "Hydrablock", een betonimpregneer middel.
We willen de vijver vullen met Nederlandse moeras en veen planten. Gele lis en Waterweegbree stonden er al, bij de tuinwinkel namen we Waterranonkel, Zwanenbloem en Veenpluis mee. Vanuit de "Hoge vaart" konden we Gele plomp en Fonteinkruid vissen en we gaan nog opzoek naar Waterviolier, Grote egelskop, Wolfspoot, Knikkend tandzaad en wat kleine biezen of zeggen.
De waterjuffers en libellen vinden het heerlijk rondom de vijver evenals de kleine water salamanders en kikkers. Ook de vogels genieten regelmatig van een verkoelend bad. De stenen die we voor ze neergelegd hebben gebruiken ze gretig om bij de waterkant te komen. De ondiepe randen van de vijver hebben we opgevuld met turf, waarin de moerasplanten kunnen wortelen. Ook ligt er vermolmd hout voor de larven van de schietmotten die graag kokertjes maken van hout en rietstengels.





.

007=140518==09:00UTC==Positie:52=20,28N==005=31,55E==Waterland======================



Gebeurd er dan helemaal niets nautisch meer bij de Gabber hoor ik soms. Dat valt wel mee, maar als tuinders zijn we in het voorjaar erg druk geweest met de voorbereidingen van het groeiseizoen. En de mantelzorg voor ouders vergt ook de nodige energie en tijd. Het leven als rondtrekkende zeiler is aanzienlijk relaxter dan als landrot met een tuinhuis tussen familie en vrienden.
In februari gaf Erik weer een viertal lezingen en workshops voor de Vereniging van Toerzeilers. Tijdens deze activiteiten kan hij dan weer aandacht geven aan zijn hobby als radio zendamateur. In de ochtend ging het over "aanleg en gebruik van de SSB installatie" en 's-middags kwam het programma "Airmail" aan bod, een computer programma waarmee je met de SSB emails kunt verzenden en ontvangen vanaf zee. Tijdens deze workshops is er gelegenheid om dieper op de stof in te gaan en ook het juiste onderhoud (up to date houden) en gebruik van Airmail te bespreken. De meeste deelnemers hadden hun eigen PC bij zich dus het was een echte "hands on" training.
Nieuw dit jaar was de workshop "radioknutselen". Na de nodige theorie konden de deelnemers weerberichten (FAX, RTTY, Navtex) decoderen met hun eigen computer. De dag ging verder met het maken van 1:1 trafo's, dat is een veilige verbinding tussen radio en pc voor het overbrengen van geluid, en een aardingssysteem voor het gebruik van de SSB aan boord van polyester boten. Het was prachtig om te zien hoe alle deelnemers hun steentje bijdroegen aan het welslagen van het knutselen. Zelfsturende teams, natuurlijk leiderschap, doelgericht werken, samenwerken etc..etc.. een moderne manager zou zo'n knutseldag bijna als "teambuilding event" kunnen gebruiken.
Begin April brachten we de Gabber vanuit de Eemhof over naar de haven van makelaar Goliath in Sneek. Veel wind was er niet dus de hele trip hebben we gemoterd. Voor het eerst gingen we nu met de Gabber het binnenwater van Friesland in. Bedieningstijden van sluizen en bruggen konden we op internet vinden. De tocht ging voorspoedig en na 3 rustige vaardagen lagen we weer in een box.
Op het tuinpark heeft Erik het voortouw genomen met de aanleg van een natuurlijk hooiland en een aangepast maaibeheer. Zie de eerder gepubliceerde blog verhalen over deze onderwerpen. Ernie is druk geweest met het voorzaaien van allerlei bloemen en groenten. De meeste kiemplantjes zijn nu groot genoeg om uitgepoot te worden. De verwachting is ook dat er geen nachtvorst meer komt. De hele tuin staat bijna vol en er zijn nog steeds voorgetrokken plantjes (courgette, pompoen, tomaat) over. De verse malse plantjes zij een lekkernij voor de naaktslakken. Regelmatig struinen we voor het slapen gaan de tuin door opzoek naar deze nutteloze veelvraten. De eerste strooptocht leverde ruim 200 slakken op, nu dalen de aantallen naar 20-50 per avond.
Het tuinhuis en de tuin hebben ook weer aanpassingen ondergaan. De heatpol kachel vanuit de boot staat nu in het tuinhuis. De kapot gevroren geiser is vervangen. De door de februari storm vernielde kas is gerepareerd met vele tubes kit en oude douche cabine ramen. Mooier is het niet geworden maar op deze manier hebben we dit tuinseizoen tenminste nog een kas. We misten hem al behoorlijk met het voortrekken van de plantjes, het hele huisje stond vol met bakken vol met kiemplantjes.
De overkapping van het terras is gemonteerd, zodat we droog kunnen zitten. De waterpomp is weer gangbaar gemaakt en we hebben eindelijk een nieuwe toegangs poort van de tuin gemaakt. Langzaam raken alle restjes hout die we vanuit de bouw van het tuinhuis over hadden in gebruik. De laatse aanwinst is een verhoogde bak voor de kweek van sla zodat de slakken er niet bij kunnen. Vandaag hebben we de vijver leeg geschept zodat we hem later deze week waterdicht kunnen gaan maken. En oh ja, onze portugeese steentjes die we 3 jaar geleden via "gratis af te halen" verkregen zijn in een paadje rondom de vijver verwerkt. Vandaag zijn we begonnen om de vijver weer waterdicht te maken. Tijdens het leegscheppen ontdekten we 6 kleine watersalamanders in de diepe put, we hebben maar wat water laten staan voor ze. In februari waren we nog een weekje in Portugal om te kijken naar een landje waar we in de wintermaanden landbouw kunnen bedrijven. We hebben nog niets gekocht maar een zaadje van verlangen is geplant.
Zo iedereen is weer bijgekletst over het wel en wee van de bemanning van de Gabber of moeten we inmiddels maar zeggen over de tuinders op de Smoestuin.

       
       


.

006=060518==09:00UTC==Positie:52=20,28N==005=31,55E==Waterland==================

Het natuurlijk hooiland is een project van werkgroep Natuurlijk Tuinieren van vtv Waterland. De zaden zijn geleverd door de MediGran, een gespecialiseerde zaden leverancier voor "inheemse zaden en kruidenmengsels". In het veld staan Nederlandse bloemen die thuis horen op vochtige voedselrijke kleigronden.
In een modern hooiland zal je deze soorten niet meer aantreffen omdat daar het beheer gericht is op een hoge voedsel opbrengst voor de veestapel. Een productie hooiland wordt wel 4 tot 6 keer per jaar gemaaid. Hierdoor kunnen de bloemen niet tot bloei en zaadzetting komen en verdwijnen zo uit het landschap. Dit hooiland wordt slecht één keer per jaar gemaaid, ruim na de bloeitijd van de bloemen, in de maand september. Het maaisel blijft enkele dagen drogen op het veld zodat alle zaden uit de planten kunnen vallen en achterblijven op het veld voor het komende jaar. Een aantal soorten (overblijvende planten) vormen stevige wortels die de winter overleven, deze soorten hebben in het nieuwe jaar een voorsprong op de andere omdat ze in het voorjaar niet meer de kwetsbare periode als kiemplantje hoeven mee te maken.
Tijdens de zomermaanden wordt het veld gecontroleerd op de aanwezigheid van ongewenste planten zoals de Reuze Berenklauw en Akker distel, deze worden met wortel en al uitgestoken. Deze soorten zijn in staat om de andere planten weg te concurreren in de eeuwige strijd om licht en ruimte die er tussen planten is.
Veel van de aanwezige bloemen zijn "drachtplanten", ze leveren overvloedig nectar en stuifmeel voor de bijen en vlinders. De aanwezigheid van insecten is belangrijk voor de bestuiving van de landbouw- en tuingewassen. Zonder bestuiving is immers geen oogst mogelijk. Ook vogels die insecten en zaad eten vinden hun voedsel rondom dit natuurlijk hooiland. Dus behalve een kleurrijk schouwspel vormt dit hooiland ook een belangrijke schakel in de natuurlijke processen op ons tuinpark.

Avond Koekoeks bloem

Latijnse naam: Silene latifolia subsp. alba.

Levensduur: Meerjarig, maar soms overblijvend.

Bloeitijd: Mei, juni, juli, augustus, september en oktober.

Hoogte: 45-100 cm.

Gewoon Barbara kruid

Latijnse naam: Barbarea verna.

Levensduur: Tweejarig.

Bloeitijd: April, mei en juni.

Hoogte: 10-60/80 cm.



Bolderik

Latijnse naam: Agrostemma githago.

Levensduur: Eenjarig.

Bloeitijd: Juni. juli en augustus.

Hoogte: 50-100 cm.



Duizendblad

Latijnse naam: Achillea millefolium.

Levensduur: Overblijvend.

Bloeitijd: Juni, juli, augustus, september en oktober.

Hoogte: 15-70 cm.



Gewone Brunel

Latijnse naam: Prunella vulgaris.

Levensduur: Overblijvend.

Bloeitijd: Mei, juni, juli, augustus, september.

Hoogte: 7-45 cm.



Kleine Ratelaar

Latijnse naam: Rhinanthus minor.

Levensduur: Eenjarig.

Bloeitijd: Mei, juni, juli, augustus en september.

Hoogte: 10-50 cm.




Klein Streepzaad

Latijnse naam: Crepis capillaris.

Levensduur: Eenjarig of tweejarig, maar soms meerjarig.

Bloeitijd: Juni, juli, augustus, september, oktober en november.

Hoogte: 30-90 cm.


Gewone Margriet

Latijnse naam: Leucanthemum vulgare.

Levensduur: Overblijvend.

Bloeitijd: Mei, juni, juli, augustus, september.

Hoogte: 30-60 cm.



Muskus Kaasjeskruid

Latijnse naam: Malva moschata.

Levensduur: Overblijvend.

Bloeitijd: Juli, augustus en september.

Hoogte: 30-70 cm.



Rode Klaproos

Latijnse naam: Papaver rhoeas.

Levensduur: Eenjarig.

Bloeitijd: Mei, juni en juli.

Hoogte: 20-60 cm.



Veld Salie

Latijnse naam: Salvia pratensis.

Levensduur: Overblijvend.

Bloeitijd: Mei, juni en juli, soms ook in augustus en september.

Hoogte: 30-60 cm.



Vertakte Leeuwentand

Latijnse naam: Leontodon autumnalis.

Levensduur: Overblijvend.

Bloeitijd: Juli, augustus, september en oktober.

Hoogte: 7-45 cm.



Wilde Chichorei

Latijnse naam: Cichorium intybus.

Levensduur: Overblijvend.

Bloeitijd: Juli, augustus, september en oktober.

Hoogte: 50-140 cm.



Wilde Pastinaak

Latijnse naam: Pastinaca sativa.

Levensduur: Twee of meerjarig.

Bloeitijd: Juli, augustus en september.

Hoogte: 60-120 cm.



.

005=260418==09:00UTC==Positie:52=20,28N==005=31,55E==Waterland==================

Na maanden van voorbereidingen, plannen bespreken, bijstellen, offertes opvragen en budgetten op elkaar afstemmen is nu dan eindelijk het echte werk voor Natuurlijk Tuinieren aangebroken. Als eerste ging het gefaseerd maaien van start om de Pinksterbloemen te sparen. We genieten nu allemaal van een paarse gloed op de niet gemaaide velden.
Afgelopen weekend kon eindelijk begonnen worden met de bloemenweide. De vele regen in de maart maakte het onmogelijk om met de freesmachine het land te bewerken. Zaterdagmorgen in alle vroegte was firma Verschuer begonnen met het omfrezen van het uitgezette gebied van circa 100 bij 30 meter. Hiermee wordt de graslaag kapot gemaakt en onder de grond gebracht, ook wordt de grond door het frezen luchtiger waardoor kiemplanten beter kunnen wortelen.
Al eerder in de week had Gert-Jan Bon 36 kuub zand geleverd, 6 kuub voor het ophogen van de border bij het terras en 30 kuub voor bodemverbetering van de bloemenweide. Dertig kuub is twee en halve vrachtwagen zand, maar als je dat verspreid over de 3000 vierkante meter van de bloemenweide houdt je maar een dun laagje van 1 centimeter over. Het zand vermengt zich makkelijk met kleigrond en houdt deze daarmee losser, ook zorgt het zand voor een iets hogere temperatuur van de bodem omdat het minder vocht vast houdt. We proberen zo betere omstandigheden te realiseren voor de kostbare zaden. Via de firma MediGran kregen we 7 kilo zaden geleverd met een fikse korting. MediGran is gespecialiseerd in inheemse (nederlandse) zaden en kruidenmengsels en daarmee een prima adres voor onze wens om een weide te realiseren met bloemen en kruiden die hier van nature thuis horen.
Het utirijden en uitharken van het zand was 1,5 dag werk voor het groepje enthousiaste Natuurlijk Tuinnierders. Naast spierpijn, zonnebrand, zweet en blaren hadden we plezier in het werken met elkaar. Dorstig genoten we van de thee, koffie en frisdrank die we van de partners kregen.
Het uitzaaien is nog een kunst op zich. Het gehele veld werd opgedeeld in 32 vakken om een zo eerlijk mogelijke verdeling van de zaden te krijgen. We maakten zaaibakken met circa 218 gram zaad vermengt met een paar kilo zand. Zo is er meer volume om te strooien, blijven de kleine zaadjes aan het vochtige zand plakken en vallen ze eerder op de grond dan dat ze door de wind worden weg geblazen. Een enkeling hield nog een stuk veld over nadat zijn zaaiemmer leeg was, een ander hield nog zaad over na het aflopen van zijn/haar vak. Hiermee was de rolverdeling snel gemaakt, de zuinigste strooiers gingen door met het inzaaien.
Na twee dagen hard werken is de klus geklaard en vanaf nu is het afwachten. We hopen op warm weer met regelmatig wat regen zodat de zaden snel kunnen kiemen. Het zal een paar weken duren voordat de zandige vlakte verandert in een kiemende bloemenweide. De eerste bloemen zullen pas in juni/juli verschijnen dit jaar. Volgend jaar zal dat eerder zijn omdat sommige soorten via wortels overwinteren andere moeten weer beginnen vanaf zaad.



  

  

  



.

004=240418==09:00UTC==Positie:52=20,28N==005=31,55E==Waterland==================


Zondag 22 april was het egelhutten bouwen op ons volkstuinpark. De deelnemers hadden wilgentenen verzameld en hoopten met een mooi egelhut huiswaarts te keren. Maar dat pakte anders uit. Na een lezing over de leefgewoontes van de egel gingen we met zijn allen en de meegebrachte takken het bos in om de egelhut aldaar gezamenlijk te bouwen.
Tijdens de lezing leerde we dat een egel rond scharreld in een gebied van 20-40 ha en dat ze op een avond zomaar een paar kilometer aan de wandel kunnen zijn. Jammer genoeg bestaat hun voedsel niet voornamenlijk uit slakken, maar eten ze liever kevers (30%), vlinder rupsen (17%), regenwormen (12%) en keverlarven. Ondanks deze teleurstelling gingen we toch met zijn allen aan de slag om egelhutjes te bouwen.
Je begint met een vlakke bodem maken met daarover een laagje droge bladeren. Vervolgens maak je van wat hout (sinasappelkistje) een hutje met een tunnel (15x15cm) als ingang. De tunnel is om katten en andere rovers buiten de deur te houden. Dit geheel plaats je op de bladeren en dekt het weer af met een droge lage bladeren. Daarover leg je dakpans gewijs een laag coniferen takken die de regen moeten tegen houden. Om alles goed te isoleren en onopvallend af te schermen plaats je de wilgentenen er over heen. Hieronder staan foto's van de verschillende bouwstadia.
Na de eerste bouwsessie genoten van een gemeenschappelijk lunch op het zon overgoten terras. De kleine ronde tafeltjes werden in een rij gezet tot een grote eettafel zodat we lekker met elkaar konden kletsen. De lunch bestond uit allerlei lekkers dat de deelnemers zelf hadden meegenomen. Naast kennismaking, wisselden we tuinervaringen met elkaar en deelden we recepten, een heerlijk ontspannen activiteit vanuit Natuurlijk Tuinieren.

  

  

  



.

003=130418==09:00UTC==Positie:52=20,28N==005=31,55E==Waterland==================

"Maaien je kan er niet laat genoeg aan beginnen," volgens de natuurlijk tuinierders dan. Maar niet als je een glad gazonnetje wilt, dan ben je minimaal viertiendaags aan de beurt als de bodem temperaturen boven de 5-8 graden Celsius komen. Vanaf die temperatuur groeit het gras, gras groeit het best bij bodemtemperaturen tussen de 15 en 20 graden Celsius, wordt het warmer dan 25 graden Celsius dan stopt de groei.
Als je regelmatig maait kan je het korte maaisel laten liggen om zo de voedingsstoffen weer terug te laten keren in het gazon. Als je te laat maait komt er teveel maaisel in één keer op het gazon en kan het de graslaag verstikken, vooral als het na het maaien langere tijd vochtig blijft. Dan moet je het maaisel afharken en via de composthoop kan je de voedingsstoffen weer terug in de tuin laten komen. Hark je altijd je maaisel af dan moet je uiteindelijk bemesten om je gazon in goede conditie te houden. Vroeg en regelmatig maaien bevorderd de groei van het gras en onderdrukt de ontwikkeling van kruiden. Zodra de kruiden hun kopjes boven het maaiveld steken worden ze afgesneden door de messen van de maaier, na verloop van tijd geven ze de moed dan op. Een uitzondering is de paardebloem, die maakt een laag blijvend wortelrozet en is zelfs in staat om de lengte van zijn bloemstengel kort te houden. Uitsteken met wortel en al is het enige remedie, een smal handschepje werkt prima.

Voor wie in het voorjaar van andere kleuren houdt dan gras-groen wacht een ontspannender begin van het tuinseizoen zonder maaien. Niet of later maaien levert een afwisselend kleurspel op in het grasveld. In het hele vroege voorjaar bloeien Speenkruid (geel) al snel gevolgd door Grote ereprijs (licht blauw/wit) en Madeliefje (geel/wit) . Afhankelijk van vocht en beschaduwing komen dan Hoenderbeet (lila), Maartsviooltje (donker blauw), Hondsdraf (paars/blauw) of Pinksterboem (lila). Op verstoorde zandige plekken zal Klein hoefblad (geel) de kop op steken en nabij paden zal Vroegeling (wit) te zien zijn. Als het echt begint te zomeren bloeien ook de Paardebloem (geel) en Boterbloemen (geel).
Niet alleen de natuurlijk tuinierders genieten luierend van deze kleuren pracht, ook tal van bijen, hommels en vlinders komen er op af. De Pinksterbloem is de "waardplant" van het mooie vlindertje het Oranje tipje. Deze vlinder legt slechts één eitje per plant, de rupsen zijn kanabalistisch en zoveel groens te eten zit er ook niet aan een Pinksterbloem dat er meer rupsen op kunnen.

Als je ieder voorjaar van deze kleurenpracht wilt genieten kan je het beste ruim na de bloei van de Pinksterbloem gaan maaien. Alle kleurijke kruiden hebben dan zaden gevormd die in de grond achterblijven voor het nieuwe voorjaar en de rupsen van het Oranje tipje hebben een beschut plekje gevonden om zich te verpoppen.

Dus "Maaien je kan er niet laat genoeg aan beginnen" voor wie van een kleurijk voorjaar houdt. De werkgroep Natuurlijk Tuinieren laat daarom in overleg met de Tuincommissie een aantal "Pinksterbloem velden" pas later in het jaar maaien. De grasweiden worden vanaf circa 15 April regelmatig gemaaid, maar de Pinksterbloem velden pas vanaf 15 juni. Klik hier voor een kaart van het maaiplan.



       Speenkruid        Grote Ereprijs        Madelief
       Hoenderbeet        Maarts viooltje        Hondsdraf


.